Κρασιά

Το νησί έχει μακρά παράδοση στην παραγωγή κρασιού, η οποία χρονολογείται από τα αρχαία Ελληνικά, Ρωμαϊκά και Αιγυπτιακά χρόνια, γεγονός που αποδεικνύεται από τα αρχαιολογικά ευρήματα που έχουν βρεθεί στα χωριά Πύργος και Ερήμη της Επαρχίας Λεμεσού. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως κανάτες κρασιού που πιστεύεται ότι είναι πάνω από 6.000 ετών. Οι ποικιλίες σταφυλιού του νησιού είναι από τις παλαιότερες στον κόσμο και το γλυκό κρασί της κουμανδαρίας είναι ένα από τα αρχαιότερα κρασιά στον κόσμο που ακόμη βρίσκονται σε παραγωγή.

Υπάρχουν επτά δρόμοι του κρασιού στο νησί: Ακάμα Λαόνας, Βουνί Παναγιάς – Αμπελίτης, Πιτσιλιά και τα Κρασοχώρια της Λεμεσού. Όλα παράγουν λευκά και κόκκινα κρασιά.

Οι δυο κύριες τοπικές ποικιλίες σταφυλιού είναι το Μαύρο (κόκκινο) και το Ξυνηστέρι (λευκό). Το Ξυνηστέρι είναι η πιο δημοφιλής ποικιλία και παράγει λευκά κρασιά που είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε αλκοόλ (11 – 11,5% volume). Το Μαύρο είναι ένα πλούσιο σε γεύση και χυμώδες και παράγει κρασιά τα οποία είναι μεν μουντά σε χρώμα, εντούτοις έχουν ελαφριά γεύση. Όταν το Μαύρο και το Ξυνηστέρι αναμειχθούν παράγουν τη γνωστή κουμανδαρία. Επίσης χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό για την παραγωγή του εθνικού αλκοολούχου ποτού, της ζιβανίας.

Άλλες ποικιλίες κρασιού συμπεριλαμβάνουν το αρχαίο Μαραθεύτικο και Όφθαλμο (κόκκινο), ενώ ξένες ποικιλίες καλλιεργούνται επίσης στο νησί, συμπεριλαμβανομένων των Chardonnay, Muscatτης Αλεξάνδριας, Palomino, Riesling, Sauvignon Blancκαι Semillon(λευκό), Alicante Bouschet, Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon, Cinsaut, Grenache Noir, Mataroκαι Shiraz (κόκκινο).

Οι σομελιέρ θα χαρούν ιδιαίτερα την επίσκεψη τους στην Κύπρο εφόσον τα πλείστα οινοποιεία του νησιού καθώς και τα χωριά που παράγουν κρασιά και τα μοναστήρια που παράγουν επίσης κρασί είναι ανοικτά για περιήγηση και δοκιμές του «νέκταρ των θεών»*. Παράλληλα διοργανώνεται κάθε χρόνο η Γιορτή του Κρασιού στη Λεμεσό. Πρόκειται για τους δεκαήμερους εορτασμούς, οι οποίοι πραγματοποιούνται περί τα τέλη Αυγούστου ή αρχές Σεπτεμβρίου και κατά τους οποίους προσφέρεται δωρεάν κρασί και διοργανώνονται διάφορες εορταστικές εκδηλώσεις.

*Συστήνεται όπως ελέγξετε τις ώρες λειτουργίας πριν την επίσκεψή σας.

Κουμανταρία

Η Κύπρος μπορεί με υπερηφάνεια να διεκδικήσει το αρχαιότερο κρασί στον κόσμο, το οποίο εξακολουθεί ακόμη να παράγεται. Πρόκειται για το νόστιμο γλυκό επιδόρπιο κρασί Κουμανδαρία.

Πιστεύεται ότι η κουμανδαρία χρονολογείται από το 800 π.Χ., εφόσον έχουν βρεθεί αναφορές στην κατανάλωση ενός κρασιού με την ονομασία «κυπριακό Νάμα» πριν ακόμη του δοθεί το όνομα κουμανδαρία κατά τη διάρκεια των Σταυροφοριών τον 12ο αιώνα. Θεωρείτο ότι το κρασί είχε θεραπευτικές ιδιότητες και χρησιμοποιείτο ευρέως ως τονωτικό.

Ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος γιόρτασε την κατάκτηση της Κύπρου και το γάμο του με τη Βερεγγάρια στην Λεμεσό πίνοντας κουμανδαρία, και δηλώνοντας ότι πρόκειται για «το κρασί των βασιλιάδων και το βασιλιά των κρασιών». Το 1192 ο Ριχάρδος πούλησε το νησί στους Ιππότες του Αγίου Ιωάννη και τους Ναϊτες Ιππότες, οι οποίοι την πούλησαν ακολούθως στον Γκυ ντε Λουζινιάν, αλλά διατήρησαν την έδρα τους στο Κολόσσι. Η Κουμανδαρία παράγεται κυρίως στο Κολόσσι, το οποίο ονομαζόταν «LaGrandeCommanderie» – απ΄ όπου το κρασί πήρε το όνομά του. Η κουμανδαρία θεωρείτο τόσο καλό κρασί ώστε τον 13ο αιώνα κέρδισε τον πρώτο καταγεγραμμένο διαγωνισμό γευσιγνωσίας, τη  «Μάχη των οίνων», ο οποίος διοργανώθηκε από τον Γάλλο βασιλιά Φίλιππο Αύγουστο.

Η κουμανδαρία είναι γλυκιά και ομοιάζει με το σέρι. Παρασκευάζεται με τον ίδιο τρόπο εδώ και αιώνες στα ίδια 14 κρασοχώρια του νησιού. Οι γηγενείς ποικιλίες σταφυλιών Μαύρο (κόκκινο) και το Ξυνιστέρι (λευκό) μαζεύονται αφήνονται να στεγνώσουν στον ήλιο, έτσι ώστε να ενισχυθεί η περιεκτικότητά τους σε ζάχαρη, γεγονός που δίνει στο ποτό την ιδιαίτερη γεύση του. Οι σταφίδες στη συνέχεια συμπιέζονται και το απόσταγμα συλλέγεται, για να γίνει ακολούθως η ζύμωση σε δεξαμενές ή τεράστια πιθάρια – σαν αυτά που χρησιμοποιούνταν σε περασμένες εποχές.

Καμία επίσκεψη στο νησί δεν είναι πλήρης χωρίς ένα μπουκάλι κουμανδαρίας για να σας συνοδεύσει πίσω στην πατρίδα σας αποτελώντας ένα γλυκό ενθύμιο της ιστορίας του νησιού! 

Κυπριακός Καφές

Ο κυπριακός καφές είναι ένα χαρακτηριστικό στοιχείο του πολιτισμού του νησιού και η ετοιμασία του δυνατού αυτού ροφήματος απαιτεί δεξιοτεχνία, έτσι ώστε να ετοιμαστεί το τέλειο ρόφημα!

Παρασκευάζεται από λεπτά αλεσμένους κόκκους καφέ και απαιτείται μια γεμάτη κουταλιά καφέ για κάθε φλιτζανάκι, προσθήκη νερού και, εάν το επιθυμείτε, ζάχαρη. Τα υλικά στη συνέχεια, «ψήνονται» σ΄ ένα μικρό σκεύος με μια μακριά λαβή, το οποίο ονομάζεται «μπρίκι». Παρά το γεγονός ότι στις μέρες μας μπορείτε να βρείτε πιο σύγχρονα «μπρίκια» – ακόμη και ηλεκτρικά – τα παραδοσιακά μπρίκια κατασκευάζονται από χαλκό και κάθε νοικοκυριό στην Κύπρο έχει τουλάχιστον ένα.

Το κρίσιμο σημείο της προετοιμασίας του κυπριακού καφέ είναι να διασφαλίσετε ότι θα αφαιρέσετε το μπρίκι από τη φωτιά ακριβώς την κατάλληλη στιγμή, πριν βράσει πολύ, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί ότι σχηματίζει μια κρεμώδη επιφάνεια που ονομάζεται «καϊμάκι». Το «καϊμάκι» είναι ιδιαίτερα σημαντικό και αποτελεί ένδειξη ότι ο καφές πέτυχε.

Ο κυπριακός καφές είναι πολύ ισχυρός και σερβίρεται πάντοτε με ένα ποτήρι νερό. Μπορείτε να πιείτε τον καφέ σας  «σκέτο» (χωρίς ζάχαρη), «μέτριο» (ένα κουταλάκι του γλυκού ζάχαρη), ή «γλυκύ» (δυο κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη). Δεν προστίθεται γάλα στον κυπριακό καφέ!

Είναι καλύτερα να απολαύσετε τον καφέ σας σιγά-σιγα, ενώ το παχύ κατακάθι στο κάτω μέρος του φλιτζανιού σας δεν καταναλώνεται. Σύμφωνα με την παράδοση οι μάντεις μπορούν να  «διαβάσουν το φλιτζάνι» και να προβλέψουν το μέλλον σας από τα σχήματα που αφήνει ο ξηρός καφές στα τοιχώματα του φλιτζανιού σας!

Μπράντυ Σάουαρ (Brandy Sour)

Το περίφημο Brandy Sour είναι αναμφισβήτητα το εθνικό κοκτέιλ του νησιού και παρόλο που καταναλώνεται και σ΄ άλλα μέρη του κόσμου, η κυπριακή εκδοχή του είναι μοναδική λόγω του κυπριακού κονιάκ που χρησιμοποιείται και λόγω της ενδιαφέρουσας βασιλικής προέλευσής του!

Σύμφωνα με την ιστορία το ποτό είχε εφευρεθεί στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ειδικά για τον βασιλιά Φαρούκ της Αιγύπτου σ΄ ένα από τα παλαιότερα ξενοδοχεία του νησιού στα βουνά του Τροόδους. Ο βασιλιάς αγαπούσε ιδιαίτερα το κυπριακό κονιάκ, έτσι το προσωπικό του ξενοδοχείου δημιούργησε ένα ποτό χρησιμοποιώντας το κονιάκ, το οποίο έμοιαζε μ΄ ένα αθώο παγωμένο τσάι, έτσι ώστε να μην είναι προφανές ότι ο βασιλιάς απολάμβανε ένα αλκοολούχο ποτό!

Το κοκτέιλ παρασκευάζεται με κυπριακό κονιάκ – το οποίο είναι χαμηλότερης περιεκτικότητας σε αλκοόλ από ότι το Κονιάκ ή Αρμανιάκ – λεμόνια (νωπά ή σκουός), Angostura bitters, αεριούχο νερό (ή λεμονάδα) και πάγο.

Απολαύσετε το κοκτέιλ αυτό κατά τη διάρκεια της επίσκεψής σας στο νησί αλλά και στο σπίτι σας, αγοράζοντας ένα μπουκάλι κυπριακού κονιάκ για να το πάρετε μαζί σας!

Γλυκό καρυδάκι

Συστατικά:

100 φρέσκα καρύδια

Χυμό 2 λεμονιών

2 φλιτζάνια ασβέστη ειδικό για μαγείρεμα (calciumhydroxide)

4 κιλά ζάχαρη

3 λίτρα νερό

2 ξυλάκια κανέλα

6 γαρύφαλλα

 

Προετοιμασία:

Ξεφλουδίστε προσεκτικά τα καρύδια. Αφαιρέστε το μικρό τρίγωνο κομμάτι από την κορυφή και τη βάση των καρυδιών.

Μουλιάστε σε νερό για 8 μέρες και αλλάζετε το νερό καθημερινά.

Την 8η μέρα μουλιάστε σε νερό και ασβέστη για 12 ώρες.

Ξεπλύνετε καλά με τρεχούμενο νερό και τρυπήστε τα καρύδια κάθετα και οριζόντια με μια μικρή σούβλα.

Βράστε σε φρέσκο νερό και ξεπλύνετε δυο φορές.

Ξαναβράστε σε μια κατσαρόλα μέχρι να μαγειρευτούν.

Στραγγίστε και μουλιάστε σε νερό μαζί με το χυμό λεμονιού για έξι ώρες.

Στραγγίστε και ξαναβάλτε τα στην κατσαρόλα με τη ζάχαρη, το χυμό λεμονιού, την κανέλλα και τα γαρύφαλλα.

Βράστε το μείγμα σε χαμηλή φωτιά. Την επόμενη μέρα ξαναβράστε σε δυνατή φωτιά. Την τρίτη μέρα βράστε το μείγμα μέχρι να γίνει παχύρευστο το σιρόπι.

Όταν κρυώσει βάλτε το μείγμα σε αποστειρωμένα μπουκάλια και αποθηκεύστε το γλυκό. 

Γλυκό καρπούζι

Συστατικά:

(25 μερίδες)

1 κιλό φλούδα καρπουζιού (αρκετή για 25 μερίδες)

Χυμό 1 λεμονιού

½ φλιτζάνι ασβέστη ειδικό για μαγείρεμα (calciumhydroxide)

1½ κιλό ζάχαρη

1 λίτρο νερό

½ κουταλάκι του γλυκού βανίλια

 

Προετοιμασία:

Καθαρίστε τη φλούδα αφήνοντας μόνο το άσπρο μέρος. Κόψτε 25 περίπου τετράγωνα κομμάτια.

Τοποθετήστε τα κομμάτια σ΄ ένα μπολ, καλύψτε με νερό και τον ειδικό ασβέστη και αφήστε τα για δύο ώρες.

Ξεπλένετε καλά κάτω από τρεχούμενο νερό.

Μεταφέρετε το καρπούζι σε μια μεγάλη κατσαρόλα και καλύψτε καλά με κρύο νερό. Ζεσταίνετε καλά το νερό μέχρι να βράσει. Μειώστε την ένταση της φωτιάς και σιγοβράστε μέχρι να ψηθεί.

Στραγγίστε πολύ καλά και ξαναβάλτε το καρπούζι στην κατσαρόλα με ένα λίτρο νερό, ζάχαρη και χυμό λεμονιού. Σιγοβράστε μέχρι να γίνει παχύρευστο το σιρόπι και να καραμελώσει λιγάκι (περίπου για 30 λεπτά).

Προσθέστε τη βανίλια.

Αποθηκεύετε σε αποστειρωμένα μπουκάλια όταν κρυώσει καλά το μείγμα. 

Παραδοσιακό Ψωμί

Συστατικά:

(Για 2-3 μερίδες)

1 κιλό χωριάτικο αλεύρι

130γρ. φρέσκια μαγιά (προζύμι) ή 1 κουταλάκι του γλυκού ξηρή μαγιά

¼ κουταλάκι του γλυκού αλάτι

Χλιαρό νερό (αρκετό για να γίνει μια μαλακιά μαγιά)

1 πρέζα κανέλα σε σκόνη

1 πρέζα μαστίχα

Σησάμι ανάμεικτο με λίγους σπόρους γλυκάνισου

¼ κουταλιάς της σούπας ζάχαρης (εάν θα χρησιμοποιήσετε ξηρή μαγιά)

 

Προετοιμασία:

Εάν δε χρησιμοποιείτε ξηρή μαγιά, ζυμώστε την έτοιμη ζύμη (προζύμι) με νερό και αλεύρι μέχρι να μαλακώσει. Σκεπάστε την πολύ καλά και αφήστε την να φουσκώσει σε ένα ζεστό μέρος για 4-5 ώρες.

Ζυμώστε ξανά τη ζύμη προσθέτοντας το αλάτι, την κανέλα και τη μαστίχα. Σκεπάστε πολύ καλά και αφήστε την να ξεκουραστεί ξανά.

Κόβετε σε κομμάτια και τους δίνετε ένα σχήμα μπάλας ή μπαγκέτας.

Κυλήστε το ψωμί σε βρεγμένους σπόρους σησαμιού και γλυκάνισου κι ακολούθως αφήστε το ψωμί να ξεκουραστεί.

Εάν χρειάζεται δώστε ξανά σχήμα στα καρβέλια και ψήστε σε προθερμασμένο φούρνο στους 200ºC.

Λουκουμάδες

Συστατικά:

(Για 20 μερίδες)

1 κιλό απλό αλεύρι

20γρ ξηρή μαγιά

250 γρ. λιωμένες πατάτες

2½ – 3 φλιτζάνια χλιαρό νερό

Λάδι για τηγάνισμα

Σιρόπι:

½ κιλό ζάχαρη

300ml νερό

Λίγες σταγόνες χυμό λεμονιού

1 ξυλάκι κανέλας

 

Προετοιμασία:

Ετοιμάστε το σιρόπι βράζοντας όλα μαζί τα υλικά. Αφήστε το μείγμα να κρυώσει καλά. Αναμείξτε το αλεύρι, τη μαγιά και το νερό για να φτιάξετε ένα χυλό.

Αφήστε το χυλό να «ξεκουραστεί» λίγη ώρα μέχρι να φουσκώσει.

Αναμείξτε τη λιωμένη πατάτα και ζυμώστε πολύ καλά το μείγμα.

Χρησιμοποιώντας ένα μεγάλο κουτάλι, παίρνετε λίγο από το χυλό και το ρίχνετε σε καυτό λάδι και αφήνετε να τηγανιστεί μέχρι να πάρει ένα χρυσό προς καφέ χρώμα.

Στραγγίζετε και ρίχνετε στο κρύο σιρόπι για λίγα δευτερόλεπτα.

Χρησιμοποιώντας ένα τρυπητό κουτάλι αφαιρέστε τους λουκουμάδες από το σιρόπι και βάλτε τους σε ένα μπολ.

Σερβίρονται ζεστοί. 

Δάxτυλα των Κυριών

Συστατικά:

(Για 10 μερίδες)

 

Ζύμη:

1 κιλό δυνατό απλό αλεύρι

¾ φλιτζανιού λάδι

1 πρέζα αλάτι

Λίγες σταγόνες χυμό λεμονιού

2 φλιτζάνια νερό

 

Γέμιση:

300 γρ. σπασμένα αμύγδαλα

50 γρ. ζάχαρη

1 κουτάλι του γλυκού κανέλα

1 κουταλιά της σούπας ροδόνερο

 

Σιρόπι:

1 κιλό ζάχαρη

¾ λίτρου νερό

Χυμός από μισό λεμόνι

1 ξυλάκι κανέλας

2-3 γαρύφαλλα

Λάδι για τηγάνισμα

 

Προετοιμασία:

Κοσκινίστε το αλεύρι και προσθέστε το αλάτι και το λάδι, ενώνοντας το μείγμα. Προσθέστε νερό και λεμόνι και φτιάξετε το ζυμάρι μέχρι να γίνει σφιχτό – αλλά όχι υπερβολικά σφιχτό. Σκεπάστε το καλά και αφήστε το να «ξεκουραστεί».

Ετοιμάστε τη γέμιση ενώνοντας όλα τα υλικά.

Ανοίξτε τη ζύμη σ΄ ένα λεπτό φύλλο (1-2 εκατοστά πάχος) και κόψτε το σε τρίγωνα διαστάσεων 8×10 εκατοστών.

Βάλτε ένα κουταλάκι του γλυκού από τη γέμιση στο πλατύ μέρος του τρίγωνου και τυλίξτε το. Πιέστε τις δυο άκριες μ΄ένα πηρούνι για να το «σφραγίσετε» καλά και να μην ανοίξει.

Τηγανίστε τα σε καυτό λάδι μέχρι να χρυσίσουν και ακολούθως στραγγίστε τα.

Βουτήξτε σε κρύο σιρόπι για μερικά δευτερόλεπτα και στραγγίστε. 

Πίτες με αναρή σε φύλλο

Συστατικά:

(Για 10 άτομα)

½ κιλό ανάλατη αναρή

1 κουταλάκι του γλυκού σκόνη κανέλας

¾ φλιτζανιού ζάχαρη

2 κουταλιές της σούπας ροδόνερο

½ κιλό φύλλο

100 γρ. λιωμένο βούτυρο

100 γρ. φρέσκα κρέμα

½ φλιτζάνι μέλι ή ½ λίτρο σιρόπι

 

Προετοιμασία:

Κτυπήστε την αναρή με τη φρέσκα κρέμα.

Προσθέστε την κανέλα, τη ζάχαρη και το ροδόνερο και αναμειγνύετε καλά.

Κόβετε το φύλλο σε τετράγωνα των 7 εκατοστών. Για κάθε πίτα θα χρειαστείτε 2 ή 3 φύλλα. Τοποθετείστε το φύλλο σε μια καθαρή επιφάνεια και μ΄ ένα βουρτσάκι βάλτε λίγο λιωμένο βούτυρο. Προσθέστε ακόμη ένα φύλλο και βουρτσίστε ελαφρώς με βούτυρο και προσθέστε ακόμη ένα φύλλο. Προσθέστε μια κουταλιά της σούπας από το μείγμα με το τυρί στο κέντρο του κάθε τετραγώνου και διπλώνετε, έτσι ώστε να σχηματίσετε ένα τρίγωνο. Βουρτσίστε τις πίτες με το λιωμένο βούτυρο και ψήστε ή τηγανίστε σε καυτό λάδι μέχρι να πάρουν ένα ελαφρύ καφέ χρώμα και ακολούθως καλύψτε με μέλι ή σιρόπι.

Σημείωση: Μπορείτε να φτιάξετε τα παραδοσιακά «πουρέκια» με ζύμη. Τηγανίστε και σερβίρετε πασπαλισμένα με ζάχαρη άχνη.