Author: Christos

Τα κατάλοιπα των Βενετών στην Κύπρο

Ανακαλύψτε σε μια ιστορική διαδρομή αυτό που αποκαλύπτει τους ισχυρούς δεσμούς, την πολιτισμική επιρροή και τη στενή σχέση της Κύπρου με τη Βενετία, μια σχέση η οποία συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.

Μέσα από διάφορες διαδρομές στο νησί θα απολαύσετε την ανακάλυψη της αρχιτεκτονικής, των εκκλησιών, μνημείων και μουσείων που μαρτυρούν την ιστορία των Βενετών στην Κύπρο κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα μέχρι την Αναγέννηση, αρχής γενομένης από τη βυζαντινή περίοδο, όταν ο αυτοκράτορας Μανουήλ Κομνηνός το 1147 εκχώρησε το δικαίωμα στους Ενετούς να εμπορεύονται και να εγκαθίστανται στο νησί.

Η κατάκτηση του νησιού από τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο και η μετατροπή του σε ένα κράτος κυβερνούμενο από τη Φράγκικη δυναστεία των Λουζινιανών, είχε ως αποτέλεσμα οι περιουσίες των Ενετών να κατασχεθούν από το Στέμμα κατά τα έτη 1191-1192, με τις εντάσεις μεταξύ του Δήμου της Βενετίας και του Βασιλείου της Κύπρου να διαρκούν μέχρι το 1302.

Με την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων το 1302, ακολούθησε μια περίοδος προοδευτικής διάδοσης της Ιταλικής επιρροής στο Φράγκικο βασίλειο, με την οικογένεια Κορνάρο να γίνεται ένας από τους κύριους υποστηρικτές της δυναστείας των Λουζινιανών.

Ο αιφνίδιος θάνατος του Ιακώβου Β’ άνοιξε το δρόμο για την ενθρόνιση της Αικατερίνης Κορνάρο το 1474 και την έναρξη της άμεσης κυριαρχίας της Βενετίας στην Κύπρο, η οποία έγινε επαρχία της Ενετικής θαλάσσιας αυτοκρατορίας. Η Κύπρος διοικούνταν απευθείας από τη Βενετία και η περίοδος 1474-1570 υπήρξε αναμφίβολα η περίοδος κατά την οποία οι δεσμοί μεταξύ Βενετίας και Κύπρου ήταν ιδιαίτερα στενοί.

Η επίσημη ένταξη της Κύπρου στο Dominio daΜαρ το 1489 ενίσχυσε τη διείσδυση του ιταλικού πολιτισμού στο νησί μέσα από λογοτεχνικές, φιλοσοφικές και αισθητικές αξίες και οι εκκλησίες διακοσμήθηκαν από ζωγράφους, οι οποίοι άντλησαν την έμπνευσή τους από την Ιταλία.

Η οθωμανική κατάκτηση του νησιού το καλοκαίρι του 1570 έθεσε τέλος στην Ενετοκρατία στην Κύπρο και αποσύνδεσε το νησί από την Ιταλική επιρροή, ενώ οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ Κύπρου και η Βενετίας συνεχίστηκαν μέχρι τον 18ο αιώνα.

Μέσω των πολιτιστικών διαδρομών Κύπρου-Βενετίας, υπάρχει μια πληθώρα ευκαιριών για να επισκεφθείτε ενδιαφέρουσες τοποθεσίες σε ολόκληρο το νησί. Για να αποκτήσετε πρόσβαση στο πλήρες ενημερωτικό φυλλάδιο με λεπτομέρειες για την ενετική ιστορία του νησιού, καθώς και όλες τις σχετικές τοποθεσίες σε κάθε περιοχή, πατήστε εδώ.

Διαδρομή του Χαλκού – Μια περιδιάβαση στην καρδιά της Κύπρου

Ανακαλύψτε τους πλούσιους και σημαντικούς ιστορικούς δεσμούς της Κύπρου με το χαλκό, σε μια διαδρομή που θα σας μεταφέρει σε διάφορα μεταλλεία χαλκού και συναφείς χώρους στο νησί.

Στην πορεία, θα ανακαλύψετε τη συναρπαστική ιστορία για το πώς η Κύπρος ήταν σημαντική χώρα παραγωγής και εξαγωγής του μετάλλου στον αρχαίο κόσμο για πολλούς αιώνες, καθώς και τον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισε ο χαλκός στη διαμόρφωση της ιστορίας του νησιού.

Ο χαλκός ήταν βασικό υλικό για την ανάπτυξη των μεγάλων πολιτισμών γύρω από το νησί και ο κυπριακός χαλκός συνέβαλε στην τεχνολογική πρόοδο ολόκληρου του μεσογειακού κόσμου και όχι μόνο.

Η διαδρομή αρχίζει είτε από τη Λεμεσό,  είτε από τη Λάρνακα προς το χωριό Σια, όπου μόλις λίγα χιλιόμετρα έξω από το χωριό μπορείτε να θαυμάσετε το φωτεινό κίτρινο και καφέ έδαφος (gossans), το οποίο είναι χαρακτηριστικό των περιοχών που υπάρχει μεταλλοφορία χαλκού. Δυο ανοικτά ορυχεία χαλκού βρίσκονται στα αριστερά και ο επισκέπτης μπορεί να μελετήσει τα πετρώματα κάνοντας μια βόλτα στο σημείο αυτό.

Η επόμενη στάση είναι το νότιο ορυχείο χαλκού του Μαθιάτη όπου τα ευωδιαστά πεύκα δίνουν  σταδιακά τη θέση τους στα φωτεινά χρώματα των “gossans”,  τα οποία θα σας καθοδηγήσουν στη λίμνη του ορυχείου χαλκού. Λίγο πιο πέρα, προς την Αγία Βαρβάρα, η διαδρομή θα σας οδηγήσει σ΄ ένα σημείο όπου υπάρχει θέα προς το βόρειο μεταλλείο χαλκού του Μαθιάτη.

Απ΄ εκεί το ταξίδι συνεχίζεται βορειότερα προς το χωριό Αγία Βαρβάρα και μια στροφή κοντά στο ελαιοτριβείο θα σας οδηγήσει σε μια μικρή κοιλάδα, όπου βρίσκεται το ορυχείο χαλκού της Αλμυράς και τα εργαστήριά του.

Συνεχίζοντας με το αυτοκίνητό σας μέσα από τα χωριά του Κοτσιάτη, Μαρκί και Τσέρι, η επόμενη στάση είναι στο διαφωτιστικό Μουσείο Μεταλλευτικής Κληρονομιάς στο χωριό Κατύδατα.

Το ορυχείο χαλκού της Σκουριώτισσας και το εγκαταλελειμμένο παρακείμενο χωριό απέχουν μόλις πέντε λεπτά με το αυτοκίνητο από τα Κατύδατα. Στα νοτιοδυτικά του ορυχείου χαλκού βρίσκεται το στρατόπεδο San Martinτης UNFICYP. Στο χώρο αυτό μπορείτε να επισκεφθείτε το εκκλησάκι της Παναγίας της Σκουριώτισσας, το οποίο χρονολογείται στον 16ο αιώνα και στεγάζει ενδιαφέρουσες εικόνες. Βορειοδυτικά θα συναντήσετε εγκαταλελειμμένα σπίτια που χτίστηκαν από την μεταλλευτική εταιρεία CMC και χρησιμοποιήθηκαν από τους ανθρακωρύχους μέχρι το 1974. Μια νεοσύστατη μονή βρίσκεται μερικές εκατοντάδες μέτρα από τα εγκαταλειμμένα σπίτια και είναι επίσης ένα ενδιαφέρον σημείο για να επισκεφθείτε.

Η διαδρομή του κυπριακού χαλκού δεν μπορεί παρά να αναπαραστήσει στο μυαλό των επισκεπτών το πλούσιο και ζωντανό παρελθόν των αρχαίων βασιλείων και τον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισε ο χαλκός στην ανάπτυξή τους, προσφέροντάς σας μια ενδιαφέρουσα μέρα περιήγησης στο νησί.

Για να αποκτήσετε πρόσβαση στο πλήρες ενημερωτικό φυλλάδιο για την ιστορία του χαλκού στο νησί και τη διαδρομή με λεπτομέρειες, πατήστε εδώ.

* Επισκέψεις στο μουσείο μπορούν να διευθετηθούν κατόπιν ραντεβού τουλάχιστον μια μέρα νωρίτερα, επικοινωνώντας με τον κ Ανδρέα: +357 99 348 013.

Ανακαλύψτε την δυτική περιοχή του νησιού και τους λιγότερο πεπατημένους δρόμους, όπου κρυμμένοι φυσικοί θησαυροί και απρόσμενες πολιτιστικές ανακαλύψεις ξετυλίγονται για να δημιουργήσουν την εικόνα μιας περιοχής μαγευτικής και πλούσιας σε ιστορία.

Η διαδρομή προς την περιοχή της Πόλης Χρυσοχούς θα σας μεταφέρει σε μια ήρεμη όαση μαγευτικών παραλιών και όμορφων τοπίων. Σ΄ απόσταση αναπνοής βρίσκεται το παραδοσιακό ψαροχώρι του Λατσιού, γνωστό για το φρέσκο ​​ψάρι, που από το δίκτυ του ψαρά πάει κατευθείαν στα μαγειρεία των παραθαλάσσιων μικρών ταβερνών, για ν΄ απολαύσουν ντόπιοι και επισκέπτες τον παραδοσιακό ψαρομεζέ.

Ένα ταξίδι με πλοίο από το Λατσί προς το δυτικό άκρο του νησιού, θα σας μεταφέρει κατευθείαν σ΄ ένα μαγευτικό σκηνικό με βραχώδη ορμούς και γαλαζοπράσινα νερά, που θα σας προκαλούν να κάνετε μια βουτιά. Εκεί στα κοντινά Λουτρά της Αφροδίτης, ο μύθος λέει ότι η αρχαία Ελληνίδα θεά του έρωτα και της ομορφιάς Αφροδίτη, έκανε κι αυτή τις βουτιές της, πριν από πολλούς αιώνες και στο σημείο αυτό γνώρισε τον εραστή της Άδωνη. Το σπήλαιο περιβάλλεται από ένα ειδυλλιακό, καταπράσινο τοπίο κι ένα μονοπάτι διάστικτο με αρωματικά λουλούδια και βότανα.

Καθώς προχωράτε προς την ενδοχώρα, θα ανακαλύψετε πανέμορφα και γραφικά χωριά διάσπαρτα σ΄ όλο το οροπέδιο της Λαόνας. Μεταξύ αυτών, τα χωριά Κάθηκας, Κρήτου Τέρρα κι Αρόδες. Στη συνέχεια η αδάμαστη φυσική ομορφιά του Εθνικού Δασικού Πάρκου του Ακάμα εκτείνεται σε όλη τη διαδρομή προς την γαλήνια περιοχή του Πωμού. Το εντυπωσιακό φαράγγι του Άβακα προκαλεί δέος στους επισκέπτες, καθώς χαράζει τον δρόμο μέσα από το άγριο τοπίο. Οι φυσικές ευλογίες της περιοχής είναι πολλές και περιλαμβάνουν υπέροχες παρθένες παραλίες με παρθένες αμμουδιές, απομονωμένες μακριά από τον θόρυβο και την πολυκοσμία.

Καθώς το ηλιοβασίλεμα χάνεται για να υποδεχθεί ο ουρανός τα αστέρια, μια βόλτα έξω προς τον Πωμό, αποκαλύπτει πανοραμική θέα και το θέαμα των φώτων των γύρω χωριών που λαμπιρίζουν στο σκοτάδι. Μια ποικιλία παράκτιων εγκαταστάσεων προσφέρουν την ευκαιρία να πιείτε ένα ποτό απολαμβάνοντας την απαράμιλλη θέα, ολοκληρώνοντας με τον καλύτερο τρόπο αυτήν τη ρομαντική διαδρομή.

Κάντε ένα ταξίδι μέσα από τις γραφικές αγροτικές περιοχές του ανατολικού τμήματος του νησιού, όπου  η παραδοσιακή γοητεία έχει διατηρηθεί και συνεχίζει να αψηφά το πέρασμα του χρόνου.

Η διαδρομή ξεκινά από την περιοχή της Αμμοχώστου για να επισκεφθείτε τα αγροτικά χωριά που είναι γνωστά ως «Κοκκινοχώρια». Το όνομά τους αποκαλύπτει το γεγονός ότι πρόκειται για χωριά με εύφορο χώμα κόκκινου χρώματος. Είναι εδώ που καλλιεργούνται σε αφθονία οι πατάτες, οι φράουλες και τα καρπούζια του νησιού. Το πλούσιο σε μεταλλικά στοιχεία χώμα της περιοχής, τους δίνει μια απίστευτα χαρακτηριστική γεύση.

Κατευθυνόμενοι προς την Λάρνακα, θαυμάστε τη θέα του Μοναστηριού του Σταυροβουνίου, που σκαρφαλωμένο στην κορυφή ενός βουνού, μοιάζει να ξεπήδησε από πίνακα ζωγραφικής. Απολαύστε τη θέα πριν ξεκινήσετε για το γραφικό ορεινό χωριό Λεύκαρα, φημισμένο για τις χειροποίητες δαντέλες και για την κατασκευή αντικειμένων από ασήμι.

Μια βόλτα στο χωριό, θα σας οδηγήσει σε δρομάκια με παραδοσιακά σπίτια με στέγες από τερακότα, έξω από τα οποία κάθονται οι κυρίες των Λευκάρων και φτιάχνουν τα περίπλοκα δαντελένια κεντήματα τους γνωστά ως «Λευκαρίτικα». Αυτή η εξειδικευμένη τέχνη ασκείται αποκλειστικά στα Λεύκαρα από τον καιρό της Ενετοκρατίας (1489-1570 μ.Χ.), όταν το χωριό ήταν θέρετρο διακοπών για τους ευγενείς. Οι Βενετσιάνες αρχόντισσες δίδαξαν στις ντόπιες πώς να κατασκευάζουν τα εξαιρετικά αυτά κεντήματα, που έγιναν σημαντικό εξαγώγιμο προϊόν των Λευκάρων και απέκτησαν παγκόσμια φήμη. Ακόμη και ο μεγάλος ζωγράφος Λεονάρντο Ντα Βίντσι όταν επισκέφθηκε το χωριό, αγόρασε ένα μεγάλο τραπεζομάντιλο για την Αγία Τράπεζα του Καθεδρικού Ναού του Μιλάνου.

Σε εργαστήρια σ΄ όλο το χωριό ακμάζει επίσης και μια δεύτερη λαϊκή τέχνη, αυτή της κατασκευής χειροποίητων ασημικών αντικειμένων και κοσμημάτων. Τα όμορφα χειροποίητα σκουλαρίκια, μενταγιόν και καρφίτσες που μοιάζουν με ιστό αράχνης, δημιουργούνται στρίβοντας το ασημένιο σύρμα και φτιάχνοντας διάφορα σχέδια («τριφούρι»).

Απολαύστε την αγορά παραδοσιακών δαντελών, ασημικών και άλλων τοπικών προϊόντων πριν επισκεφθείτε το Λαογραφικό Μουσείο όπου θα κάνετε ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο.

Τέλος, το γειτονικό χωριό Κάτω Δρυς είναι εξίσου γοητευτικό με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του, την όμορφη θέα και τα ενδιαφέροντα μουσεία του.

Ανακαλύψτε τα πλούσια ιστορικά αξιοθέατα ενός νησιού, από το οποίο έχουν περάσει χιλιάδες επισκέπτες ανά τους αιώνες, και το οποίο φέρει το μοναδικό σημάδι του καθενός από αυτούς. Καθώς ακολουθείτε τη διαδρομή των αρχαίων προγόνων, η διορατικότητα και οι αποκαλύψεις που θα ξεδιπλωθούν μπροστά στα μάτια σας, θα σας μεταφέρουν στις περιπέτειες των περασμένων εποχών και σε ηρωϊκές στιγμές. Από τους παλαιότερους οικισμούς στα σημαντικά αρχιτεκτονικά κτίσματα, υπάρχει μια τεράστια επιλογή αρχαιολογικών χώρων, με τόσα πολλά μονοπάτια που οδηγούν πίσω στο ένδοξο παρελθόν.

Ξεκινήστε το ταξίδι σας στην ανατολική ακτή της αρχαίας πόλης του Κιτίου στη Λάρνακα. Ο χώρος αυτός αποτελεί την πρώτη σαφή ένδειξη ότι οι Μυκηναίοι Έλληνες έφτασαν στην Λάρνακα τον 13ο αιώνα π.Χ. και οι Φοίνικες τον 9ο αιώνα π.Χ., εφόσον έχουν ανευρεθεί ναοί που χρονολογούνται από τις εποχές αυτές.

Στη συνέχεια, κατευθυνθείτε προς την περιοχή μεταξύ Λάρνακας και Λεμεσού, όπου ο νεολιθικός οικισμός της Χοιροκοιτίας παγκόσμιου ενδιαφέροντος βρίσκεται πάνω σ΄ ένα λόφο, και ο οποίος σηματοδοτείται ξεκάθαρα από τις κατοικίες που είναι κατασκευασμένες με κυλινδρικές πέτρες και λάσπη και οι οποίες αποτελούν το πρώτο δείγμα οικιών στο νησί. Η περιοχή είναι εξαιρετικά καλά διατηρημένη και αποτελεί ένα διατηρητέο Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ από το 1998.

Λίγο πιο κάτω στη νοτιοανατολική ακτή βρίσκεται το αρχαίο ελληνορωμαϊκό Κούριο, το οποίο αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά αρχαία αξιοθέατα του νησιού και κατά την αρχαιότητα ήταν μια σημαντική πόλη-βασίλειο. Το υπέροχο θέατρο κτίστηκε τον 2ο αιώνα π.Χ. και επεκτάθηκε τον 2ο αιώνα μ.Χ.. Σήμερα, το θέατρο έχει συντηρηθεί πλήρως και χρησιμοποιείται για μουσικές και θεατρικές υπαίθριες παραστάσεις κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών, προσφέροντας μια εντυπωσιακή θέα στο συνονθύλευμα της γης και της θάλασσας που περιβάλλουν το θέατρο.

Καθώς ακολουθείτε την ακτογραμμή προς την Πάφο, η ιστορία αναβιώνει μπροστά στα μάτια σας γιατί ολόκληρη η πόλη της Πάφου συμπεριλαμβάνεται στην Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά της ΟΥΝΕΣΚΟ. Κι αυτό χάρη στους παγκοσμίου φήμης αρχαιολογικούς της χώρους, που εκτείνονται από την Παλαίπαφο (Κούκλια) μέχρι την καρδιά της Κάτω Πάφου. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται αρχαίες επαύλεις με καταπληκτικά μωσαϊκά. Πολλές τοποθεσίες συνδέονται με τη λατρεία της αρχαίας ελληνίδας θεάς του έρωτα και της ομορφιάς, την Αφροδίτη, η οποία σύμφωνα με τον μύθο λέει γεννήθηκε από τον αφρό της θάλασσας στην περιοχή αυτή.

Ακολουθείστε τα βήματα μιας θεάς

Ακολουθήστε τα βήματα της Αφροδίτης, της αρχαίας Ελληνίδας θεάς του έρωτα και της ομορφιάς και προστάτιδας της Κύπρου, και ανακαλύψτε τους αρχαιολογικούς τόπους αφιερωμένους στην αρχαία λατρεία της. Περιπλανηθείτε μέσα στην ιστορία, τον πολιτισμό και τη μυθολογία.

Η Κύπρος θεωρούνταν ανέκαθεν το «Νησί της Αφροδίτης» και καμία άλλη χώρα στον κόσμο δε μπορεί να καυχηθεί ότι είναι η γενέτειρα της θεάς του έρωτα και της ομορφιάς. Τον 8ο αιώνα π.Χ., ο Όμηρος αναφέρει την Αφροδίτη ως «Κύπριδα» και «Χρυσή Αφροδίτη». Υπάρχουν πολλοί μύθοι που συνδέονται με την Αφροδίτη και οι οποίοι πιθανόν να άρχισαν από το νησί, συμπεριλαμβανομένων κι εκείνων που αφορούν την Αφροδίτη και τον Ήφαιστο, την Αφροδίτη και τον Άρη, και την Αφροδίτη και τον Άδωνη.

Με ένα ιστορικά ακριβές πρόγραμμα πολιτιστικών διαδρομών, οι οποίες επικεντρώνονται στην αναζήτηση των βημάτων της Αφροδίτης σ΄ όλο το νησί, θα ξεκινήσετε ένα μαγευτικό ταξίδι στην Παλαίπαφο (Κούκλια) στην περιοχή της Πάφου, την αρχαία πόλη-βασίλειο της Αμαθούντας στην περιοχή της Λεμεσού,  και το Κίτιον στην περιοχή της Λάρνακας. Το κάθε σημείο συνδέεται και μ΄ άλλους αρχαιολογικούς τόπους και μουσεία, όπου διατηρούνται στο πέρασμα των χρόνων έργα τέχνης που σχετίζονται με την θεά. Καθώς ξεδιπλώνεται η διαδρομή, οι επισκέπτες θα χαρούν να μάθουν όλα για τη γέννηση, τη μυθολογία και τον χαρακτήρα της θεάς, καθώς και τις τελετουργίες, τα φυτά και τα κοχύλια που συνδέονται με τη λατρεία της.

Η Παλαίπαφος, η οποία αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ, έχει τις βαθύτερες σχέσεις με τη θεά, καθώς πρόκειται για την περιοχή που έπαιξε κεντρικό ρόλο στη γέννηση της Κύπριδας Αφροδίτης και συνδυάζει τα πιο ενδιαφέροντα αξιοθέατα της διαδρομής, συμπεριλαμβανομένου του κύριου Αρχαιολογικού Χώρου της Παλαιπάφου και το Χαλκολιθικό Χώρο της Λέμπας. Υπάρχει επίσης μια σειρά συναφών μουσείων, φυσικών περιοχών και μονοπατιών στην περιοχή.

Η αρχαία πόλη-βασίλειο της Αμαθούντας, στον κόλπο της Λεμεσού, πιθανότατα ιδρύθηκε από Έλληνες Μυκηναίους αποίκους κατά τον 12ο έως τον 11ο αιώνα π.Χ. και ήταν ένα από τα πιο σημαντικά βασίλεια όπου τιμόταν η Κύπριδα Αφροδίτη. Ο επισκέπτης μπορεί να δει τα ερείπια του ναού της Αφροδίτης στον κεντρικό Αρχαιολογικό Χώρο της Αμαθούντας, ενώ το Επαρχιακό Μουσείο Λεμεσού συμπληρώνει τη διαδρομή με λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την περίφημη αυτή θεά.

Η Λάρνακα και η Αγία Νάπα προσφέρουν ένα συνδυασμό χώρων που σχετίζονται με την Αφροδίτη. Ο κύριος αρχαιολογικός χώρος είναι το Κίτιον – Καθαρή στη Λάρνακα, όπου οι επισκέπτες μπορούν να εξερευνήσουν τη σύνδεση του αρχαίου Κιτίου με την Κύπριδα Θεά Αφροδίτη καθώς και τους δεσμούς της περιοχής με τη θάλασσα, με αποκορύφωμα το Μονοπάτι της Φύσης «Κύπριδα Αφροδίτη» στο Κάβο Γκρέκο στον Πρωταρά .

Δε θα βρείτε πουθενά αλλού το μύθο, την ιστορία και τον ρομαντισμό τόσο περίπλοκα συνυφασμένα. Κάθε νέα ανακάλυψη ν΄ αποτελεί μια όμορφη υπενθύμιση του μοναδικό και ιδιαίτερου δεσμού του νησιού με την Αφροδίτη.

Για να αποκτήσετε πρόσβαση στο πλήρες ενημερωτικό φυλλάδιο στο οποίο αναλύεται λεπτομερώς η σύνδεση του νησιού με την Αφροδίτη και τα ιστορικά βήματά της, καθώς και όλες τις πληροφορίες για τις διάφορες θέσεις θέας και άλλα στοιχεία που σχετίζονται με τη θεά, πατήστε εδώ.