Author: Christos

Η Εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, ή της Παναγίας Θεοτόκου βρίσκεται στο ορεινό χωριό Γαλάτα. Πρόκειται για ένα παρεκκλήσι με ξύλινη στέγη, βαμμένο σε μεταβυζαντινό στυλ των αρχών του 16ου αιώνα και είναι μία από τις τέσσερις ζωγραφισμένες εκκλησίες του χωριού.

Η εκκλησία του Αγίου Σωζόμενου βρίσκεται στο κέντρο του ορεινού χωριού της Γαλάτας και χρονολογείται στις αρχές του 16ου αιώνα. Διατηρεί μια πλήρη σειρά τοιχογραφιών της μετα-βυζαντινής νοοτροπίας. Είναι μία από τις τέσσερις ζωγραφισμένες εκκλησίες του χωριού.

Σύμφωνα με επιγραφή πάνω από τη δυτική είσοδο, η εκκλησία κτίστηκε και αγιογραφήθηκε το 1513 και 14 χωρικοί ανέλαβαν το οικονομικό κόστος της αγιογράφησης του ναού. Το κτίσμα δεν έχει διαδρόμους, ενώ έχει ξύλινη στέγη, η οποία εκτείνεται για να σχηματίσει μια στοά σε σχήμα όπως το ελληνικό γράμμα «Π».

Το εσωτερικό του ναού είναι καλυμμένο με τοιχογραφίες που γενικά βρίσκονται σε καλή κατάσταση και χωρίζονται σε δύο επίπεδα. Από την ανώτερη βαθμίδα υπάρχουν σκηνές από τον Χριστολογικό κύκλο, ενώ στην κάτω ζώνη οι όρθιες μορφές των αγίων απεικονίζονται κάτω από καμάρες. Στην αψίδα του Ιερού Βήματος, η Παναγία εμφανίζεται ανάμεσα στους Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ. Οι τοιχογραφίες της εξωτερικής πλευράς του βορείου τοίχου περιλαμβάνουν σκηνές από τη Δευτέρα Παρουσία, το γένος του Ιεσσαί και των οκτώ Οικουμενικών Συνόδων.

Η Εκκλησία του Σταυρού του Αγιασμάτι βρίσκεται περίπου 3 χλμ. έξω από το ορεινό χωριό Πλατανιστάσα. Είναι μια εκκλησία του 15ου αιώνα και έχει καταχωρηθεί ως μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ.  Διατηρεί τις πιο πλήρεις τοιχογραφίες του δεύτερου μισού του 15ου αιώνα στο νησί.

Το όνομά της προέρχεται από τη λέξη «Αγίασμα» (-ατος) που στα ελληνικά σημαίνει «αγιασμένο νερό, πηγή ή πηγάδι κοντά σε μια εκκλησία». Η εκκλησία ήταν ο ναός μονής, αλλά μόνο ίχνη από τα κελιά των μοναστικών κτιρίων διατηρούνται στα νότια της εκκλησίας.

Το κτίσμα είναι ένας μονόκλιτος ναός με δίρριχτη ξύλινη στέγη που καλύπτεται με επίπεδα αγκιστρωτά κεραμίδια και εκτείνεται πέρα ​​από την κύρια δομή για να σχηματίσει μία στοά και στις τέσσερις πλευρές ένα χαρακτηριστικό που είναι μοναδικό σ΄ όλη την Κύπρο. Σύμφωνα με μια επιγραφή, το κτίριο χτίστηκε με δωρεά του ιερέα Πέτρου Περάτη και της συζύγου του Πεπάνης, οι οποίοι απεικονίζονται σε μια τοιχογραφία όπου προσφέρουν ένα μοντέλο της εκκλησίας στο Χριστό μέσω της Θεοτόκου. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η εκτεταμένη και πολυπρόσωπη παράσταση της Τελευταίας Κρίσης, η οποία απλώνεται μέχρι την άκρη του αετώματος όπου απεικονίζεται ο Ιησούς Χριστός.

Ενώ δεν είναι γνωστός ο χρόνος ανέγερσης της εκκλησίας, είναι γενικά αποδεκτό ότι η αγιογράφηση της ολοκληρώθηκε το 1494.

Εκκλησία Τιμίου Σταυρού του Αγιασμάτι στην Πλατανιστάσα – Ακουστική Ξενάγηση

Το μικρό εκκλησάκι του 13ου αιώνα της Παναγίας του Μουτουλλά βρίσκεται στην ορεινή περιοχή του Μουτουλλά κι είναι ένα από τα πρωιμότερα δείγματα του συγκεκριμένου τύπου. Συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ.

Η εκκλησία έχει μια ξύλινη αμφικλινή στέγη και οι τοιχογραφίες της χρονολογούνται στο 1280. Ο νάρθηκας προστέθηκε αργότερα στις αρχές του 16ου αιώνα και εκτείνεται προς τη δυτική και βόρεια πλευρά της εκκλησίας. Η ξύλινη στέγη καλύπτει και το νάρθηκα. Οι τοιχογραφίες είναι η μόνη σειρά του 13ου αιώνα (1280) που επιβιώνουν σε ολόκληρη την Κύπρο και μπορούν να χρονολογηθούν με ακρίβεια.

Η εκκλησία κτίστηκε και διακοσμήθηκε με τις δωρεές του Ιωάννη του Μουτουλλά και της συζύγου του Ειρήνης. Και οι δύο δωρητές απεικονίζονται να κρατούν ένα μοντέλο της εκκλησίας. Πιστεύεται ότι μπορεί να ήταν ένα ιδιωτικό παρεκκλήσι.

Το χωριό του Μουτουλλά έχει μια συνεχιζόμενη παράδοση στην κατασκευή ξυλόγλυπτων λεκάνων.

Εκκλησία της Παναγίας του Μουτουλλά – Ακουστική Ξενάγηση

Η Εκκλησία της Παναγίας του Άρακα βρίσκεται στην ορεινή περιοχή της Πιτσιλιάς, μεταξύ των χωριών Λαγουδερά και Σαράντι. Χρονολογείται από τον 12ο αιώνα και συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ. Θεωρείται από τις πιο σημαντικές βυζαντινές εκκλησίες στο νησί.

Πρόκειται για το καθολικό μονής, η οποία είχε χτιστεί κατά το δεύτερο μισό του 12ου αιώνα, όταν η μοναστική ζωή στην Κύπρο ανθούσε. Επέζησε μέχρι και τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα και τα ερείπια της περιλαμβάνουν ένα διώροφο μοναστηριακό κτίριο στα βόρεια, μαζί με την εκκλησία.

Η εκκλησία είναι μονόκλιτη με τρούλο, της οποίας η στέγη εξωτερικά διαμορφώνεται σε σχήμα σταυρού και αμφικλινή στέγη που η προέκταση της δημιουργεί μια στεγασμένη στοά κλειστή με ξύλινο δικτυωτό. Κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα, ο δυτικός τοίχος κατεδαφίστηκε και ο ναός επεκτάθηκε.

Οι τοιχογραφίες στο εσωτερικό του ναού είναι συγκρίσιμες μ΄ εκείνες που επικρατούν σ΄ όλη την Ελλάδα, τα Βαλκάνια και τη Ρωσία και φιλοτεχνήθηκαν από τον καλλιτέχνη Θεόδωρο Αψευδή σε τεχνοτροπία του τέλους της εποχής των Κομνηνών (1192). Οι αγιογραφίες στην αψίδα του ιερού έχουν ένα διαφορετικό στυλ από τις υπόλοιπες της εκκλησίας και πιστεύεται ότι είχαν ζωγραφιστεί από έναν άλλο καλλιτέχνη πριν από το 1192.

Εκκλησία της Παναγίας του Άρακα – Ακουστική Ξενάγηση 

Η εκκλησία της Παναγίας Χρυσοκουρδαλιώτισσας χτίστηκε τον 16ο αιώνα σαν ναός της μονής που ήταν αφιερωμένη στην Παναγία. Βρίσκεται στην κοιλάδα της Σολέας, στο χωριό Κούρδαλι και σύμφωνα με τον θεμέλιο λίθο, ιδρύθηκε από τον διάκονο Λεόνε Κουρδάλη.

Η σωζόμενη εκκλησία είναι τρίκλιτη, με μια απότομη δίρριχτη στέγη και επίπεδα κεραμίδια. Τα κλίτη της εκκλησίας χωρίζονται από τον κυρίως ναό με ξύλινες στοές. Η εκκλησία περιέχει τοιχογραφίες και εικόνες του 16ου αιώνα σε ιταλο-βυζαντινό ύφος και το τέμπλο είναι ένα καλό δείγμα της ξυλογλυπτικής του 16ου – 17ου αιώνα.

Το 2006, η Ιερά Σύνοδος αποφάσισε να αποκαταστήσει το Μοναστήρι.