Author: Christos

Do dużej, malowniczo położonej wioski Lythrodontas, znajdującej się w dystrykcie Nikozja, 31 km od stolicy, można dojechać drogą B1, a następnie E103. Znajduje się tu największe skupisko drzew oliwnych na wyspie, a w wiosce produkuje się oliwę z oliwek najwyższej jakości.

Wieś istnieje od czasów starożytnych i uważa się, że wzięła swoją nazwę od nazwiska jej założyciela Erythrodontasa, co po grecku oznacza „osobę, która ma czerwone zęby”. Była lennem pod rządami Franków i Wenecjan, a na starych mapach jest określana jako Litrodondi.

Oprócz podziwiania pięknego krajobrazu, goście mogą zwiedzić stary młyn i młyn oliwny, które zostały odrestaurowane i umożliwiają poznawanie w wirtualnej rzeczywistości dawnych zwyczajów panujących w wiosce.

W Lythrodontas znajduje się także kilka interesujących kościołów: główny kościół Agios Therapontas, kościoły: Archangelos Michael, Agios Georgios i Dziewicy Maryi (Panagia). Na południowy zachód od Lythrodontas znajduje się stary klasztor Proroka Eliasza, który obecnie należy do klasztoru Machairas.

Wioska Korakou, położona w dystrykcie Nikozja, 51 km od miasta, tuż przy drodze B9, leży w pięknym regionie Doliny Solea, na północ od starożytnej kopalni Skouriotissa.
Wzmianki o Korakou sięgają czasów frankijskich, a miejscowość prawdopodobnie wzięła swoją nazwę od starożytnego króla tego regionu lub pierwszego mieszkańca. Na starych mapach występuje również jako Coracu, Coraco i Coraci.

Główne uprawy w wiosce to m.in. owoce i oliwki, a jej tereny leśne są usiane dzikimi sosnami. Obszar ten jest również znany z uprawy aromatycznych, lokalnych ziół i destylacji ich olejków eterycznych.

Do ciekawych miejsc należą trzy młyny wodne i dwa młyny oliwne o starej, tradycyjnej architekturze. Budowle te świadczą o dawnej działalności rolniczej mieszkańców wsi oraz o sposobie wykorzystania obfitych zasobów wody.

We wsi znajdują się także ważne zabytki sakralne, a kościoły są szczególnie bogate w ikony i srebrne przedmioty. Wśród nich należy wymienić XVIII-wieczny kościół Panagia Eleoussa, kościół Apostoła Łukasza z 1697 roku – o czym informuje napis nad północnym wejściem – oraz XVII-wieczny kościół Agios Mamas.

Chociaż wioska Kato Pyrgos leży w okręgu Nikozja, to z powodu inwazji tureckiej w 1974 roku można się do niej dostać jedynie przez region Pafos, jadąc autostradami A1 i A6. Po przyjeździe do Pafos należy jechać drogą B7, a następnie E704, aby znaleźć wioskę w sercu pięknego regionu Tylliria.

Zbudowana u północnych podnóży Troodos miejscowość, w wyjątkowy sposób łączy wybrzeże ze zboczami wzgórz, a otoczenie plaży i gór – w połączeniu ze świeżymi rybami, które pochodzą ze schroniska rybackiego w wiosce – sprawia, że jest to popularny kurort wakacyjny.

W miejscowości znajduje się również historyczna i ważna kaplica Matki Boskiej (Panagia tis Galoktistis), w której znajdują się hagiografie z XII i XIV wieku. Legenda mówi, że kaplica została zbudowana z mleka (z gr. galoktistis) po tym, jak Matka Boska wysłuchała modlitw mieszkańców wioski o uzdrowienie ich chorych owiec.

Na placu wiejskim rośnie stary dąb z 1898 roku, który ma ponad 20 m wysokości. Na pobliskich polach uprawia się różne owoce, a szczególną sławą cieszą się brzoskwinie z Pyrgos. Kato Pyrgos jest również znane jako jeden z głównych producentów naturalnego węgla drzewnego na wyspie.

Do małej wioski Katydata, położonej w dystrykcie Nikozja, 56 km od stolicy, można dojechać drogą B9 w kierunku górzystego regionu doliny Solea.

Przez wioskę przepływają dwie rzeki: Karkotis i Setrahos, które nadają jej nazwę, pochodzącą od słów „kato” (pod) i „ydor” (woda). Nazwa ta przetrwała przez wieki; w średniowieczu nazywano ją Cattidata.

Główny kościół jest poświęcony Agios Ioannis Theologos i został zbudowany w 1870 oku. na miejscu ruin starszego kościoła.

Pobliska kopalnia miedzi Skouriotissa jest eksploatowana od starożytności i była –  nadal jest – największą na wyspie. Obecnie jest to jedyna czynna kopalnia na Cyprze, która wciąż produkuje katody miedziane. W pobliżu znajduje się również interesujące muzeum górnictwa, które prezentuje działalność górniczą na tym terenie.

Mała górska wioska Gourri, położona w dystrykcie Nikozja, zaledwie 36 km od stolicy, leży u podnóża lasu górskiego Machairas – w rejonie Pitsilia – i można do niej dojechać drogą E903, a następnie E904.

Istnieją różne wersje powstania wioski i jej nazwy. Jedna z nich mówi, że została założona około 800 roku, a swoją nazwę wzięła od klanu Kourries, który władał wschodnią stroną góry, inna zaś, że pochodzi ona od frankijskiego władcy feudalnego Jakuba de Gourr.

Oprócz urokliwego charakteru i malowniczych widoków, w wiosce znajduje się również ciekawe Muzeum Sztuki Ludowej, otwarte w 2015 roku, a także kościół Agios Georgios. Według starożytnej inskrypcji we wnętrzu kościoła, jego inauguracja odbyła się 24 maja 1898 roku, natomiast fragmenty ikonostasu pochodzą z 1906 roku.

Odwiedzając Gourri warto skorzystać z okazji i kupić miejscowe, tradycyjnie wyrabiane słodycze i przetwory, w tym domowe marmolady i „glyka tou koutaliou” (owoce i warzywa konserwowane w syropie), przygotowywane przez miejscowe gospodynie. W odległości krótkiej jazdy samochodem znajduje się malownicza wioska Fikardou i klasztor Machairas.

Wioska Fikardou, położona w dystrykcie Nikozja, znajduje się na wysokości 900 m n.p.m. w regionie Pitsilia. Do tego historycznego miejsca można dojechać drogą E903, a następnie E904, docierając w końcu do tej zacisznej i idyllicznej wioski.

Uważa się, że nazwa wioski pochodzi od greckiego słowa „jama uciekinierów” (gr. figa andron) – od uciekinierów zwerbowanych przez dwa dominujące klany, które kontrolowały region w latach 400-800.

Obecnie prawie opustoszała wioska została uznana w 1978 przez Ministerstwo Zabytków za starożytny zabytek, a w 1987 roku otrzymała nagrodę Europa Nostra. Wioska została starannie odrestaurowana, aby zachować XVIII-wieczne domy z niezwykłą stolarką i architekturą ludową. Dwa z nich – Dom Katsiniorosa i Dom Achilleasa Dimitrisa – są obecnie własnością Ministerstwa Zabytków i zostały przekształcone w muzea, w których eksponowane są wiejskie przedmioty i przedstawione jest życie na wsi w dawnych latach.

Po zwiedzeniu wioski na turystów czeka tradycyjne cypryjskie powitanie w uroczej kawiarence, a klasztor Machairas oddalony jest o mniej niż 15 minut drogi.