Category: Φαγητό & Ποτό

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η ζιβανία χαρακτηρίζεται συχνά ως ποτό-φωτιά, εφόσον έχει περιεκτικότητα 40-99% αλκοόλ!

Το δυνατό αυτό ποτό χρονολογείται από τον 14^ο αιώνα, όταν το νησί ήταν υπό ενετική κυριαρχία, και εξακολουθεί να παρασκευάζεται με τον ίδιο τρόπο μέχρι και σήμερα. Τα υπολείμματα των πατημένων σταφίδων, πολτού, φλούδας, κοτσανιών και σπόρων αναμειγνύονται με υψηλής ποιότητας ξηρά κρασιά που παράγονται από τις ντόπιες ποικιλίες Μαύρο (κόκκινο) και Ξυνηστέρι (λευκό). Ακολούθως γίνεται η απόσταξη και η ωρίμανση για μια μεγάλη χρονική περίοδο.

Η απόσταξη γίνεται μέσα σ΄ ένα καζάνι και εφαρμόζονται τρεις διαφορετικές διαδικασίες, οι οποίες παράγουν διαφορετικής ποιότητας και έντασης ζιβανία. Το αποτέλεσμα της όλης διαδικασίας είναι η παραγωγή ενός διαυγούς ισχυρού ποτού, το οποίο μπορεί να καταναλωθεί ως απεριτίφ – ιδανικά σερβίρεται παγωμένο κατευθείαν από την κατάψυξη.

Παράγεται επίσης και μια κόκκινη εκδοχή του ποτού με την προσθήκη κανέλλας. Καθώς παλαιώνει, η ζιβανία γίνεται ακόμη καλύτερη και πιο αρωματική κι ένα παλιό μπουκάλι ζιβανίας καταναλώνεται σε ξεχωριστές περιστάσεις και γεγονότα.

Πριν από την εξέλιξη της σύγχρονης ιατρικής η ζιβανία ήταν ένα βασικό στοιχείο παροχής πρώτων βοηθειών σε κάθε κυπριακό σπίτι. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία και αποστείρωση ενός τραύματος, για να γίνει μασάζ σε σημεία του σώματος που πονούν, για να μουδιάσει τον πονόδοντο και για να ζεστάνει το σώμα όταν είναι κρύο. Είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό τονωτικό ποτό στα ορεινά χωριά του Τροόδους, όπου οι θερμοκρασίες είναι πολύ χαμηλότερες σε σχέση με τις υπόλοιπες περιοχές του νησιού. 

Το νησί έχει μακρά παράδοση στην παραγωγή κρασιού, η οποία χρονολογείται από τα αρχαία Ελληνικά, Ρωμαϊκά και Αιγυπτιακά χρόνια, γεγονός που αποδεικνύεται από τα αρχαιολογικά ευρήματα που έχουν βρεθεί στα χωριά Πύργος και Ερήμη της Επαρχίας Λεμεσού. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως κανάτες κρασιού που πιστεύεται ότι είναι πάνω από 6.000 ετών. Οι ποικιλίες σταφυλιού του νησιού είναι από τις παλαιότερες στον κόσμο και το γλυκό κρασί της κουμανδαρίας είναι ένα από τα αρχαιότερα κρασιά στον κόσμο που ακόμη βρίσκονται σε παραγωγή.

Υπάρχουν επτά δρόμοι του κρασιού στο νησί: Ακάμα Λαόνας, Βουνί Παναγιάς – Αμπελίτης, Πιτσιλιά και τα Κρασοχώρια της Λεμεσού. Όλα παράγουν λευκά και κόκκινα κρασιά.

Οι δυο κύριες τοπικές ποικιλίες σταφυλιού είναι το Μαύρο (κόκκινο) και το Ξυνηστέρι (λευκό). Το Ξυνηστέρι είναι η πιο δημοφιλής ποικιλία και παράγει λευκά κρασιά που είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε αλκοόλ (11 – 11,5% volume). Το Μαύρο είναι ένα πλούσιο σε γεύση και χυμώδες και παράγει κρασιά τα οποία είναι μεν μουντά σε χρώμα, εντούτοις έχουν ελαφριά γεύση. Όταν το Μαύρο και το Ξυνηστέρι αναμειχθούν παράγουν τη γνωστή κουμανδαρία. Επίσης χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό για την παραγωγή του εθνικού αλκοολούχου ποτού, της ζιβανίας.

Άλλες ποικιλίες κρασιού συμπεριλαμβάνουν το αρχαίο Μαραθεύτικο και Όφθαλμο (κόκκινο), ενώ ξένες ποικιλίες καλλιεργούνται επίσης στο νησί, συμπεριλαμβανομένων των Chardonnay, Muscatτης Αλεξάνδριας, Palomino, Riesling, Sauvignon Blancκαι Semillon(λευκό), Alicante Bouschet, Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon, Cinsaut, Grenache Noir, Mataroκαι Shiraz (κόκκινο).

Οι σομελιέρ θα χαρούν ιδιαίτερα την επίσκεψη τους στην Κύπρο εφόσον τα πλείστα οινοποιεία του νησιού καθώς και τα χωριά που παράγουν κρασιά και τα μοναστήρια που παράγουν επίσης κρασί είναι ανοικτά για περιήγηση και δοκιμές του «νέκταρ των θεών»*. Παράλληλα διοργανώνεται κάθε χρόνο η Γιορτή του Κρασιού στη Λεμεσό. Πρόκειται για τους δεκαήμερους εορτασμούς, οι οποίοι πραγματοποιούνται περί τα τέλη Αυγούστου ή αρχές Σεπτεμβρίου και κατά τους οποίους προσφέρεται δωρεάν κρασί και διοργανώνονται διάφορες εορταστικές εκδηλώσεις.

*Συστήνεται όπως ελέγξετε τις ώρες λειτουργίας πριν την επίσκεψή σας.

Η Κύπρος μπορεί με υπερηφάνεια να διεκδικήσει το αρχαιότερο κρασί στον κόσμο, το οποίο εξακολουθεί ακόμη να παράγεται. Πρόκειται για το νόστιμο γλυκό επιδόρπιο κρασί Κουμανδαρία.

Πιστεύεται ότι η κουμανδαρία χρονολογείται από το 800 π.Χ., εφόσον έχουν βρεθεί αναφορές στην κατανάλωση ενός κρασιού με την ονομασία «κυπριακό Νάμα» πριν ακόμη του δοθεί το όνομα κουμανδαρία κατά τη διάρκεια των Σταυροφοριών τον 12ο αιώνα. Θεωρείτο ότι το κρασί είχε θεραπευτικές ιδιότητες και χρησιμοποιείτο ευρέως ως τονωτικό.

Ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος γιόρτασε την κατάκτηση της Κύπρου και το γάμο του με τη Βερεγγάρια στην Λεμεσό πίνοντας κουμανδαρία, και δηλώνοντας ότι πρόκειται για «το κρασί των βασιλιάδων και το βασιλιά των κρασιών». Το 1192 ο Ριχάρδος πούλησε το νησί στους Ιππότες του Αγίου Ιωάννη και τους Ναϊτες Ιππότες, οι οποίοι την πούλησαν ακολούθως στον Γκυ ντε Λουζινιάν, αλλά διατήρησαν την έδρα τους στο Κολόσσι. Η Κουμανδαρία παράγεται κυρίως στο Κολόσσι, το οποίο ονομαζόταν «LaGrandeCommanderie» – απ΄ όπου το κρασί πήρε το όνομά του. Η κουμανδαρία θεωρείτο τόσο καλό κρασί ώστε τον 13ο αιώνα κέρδισε τον πρώτο καταγεγραμμένο διαγωνισμό γευσιγνωσίας, τη  «Μάχη των οίνων», ο οποίος διοργανώθηκε από τον Γάλλο βασιλιά Φίλιππο Αύγουστο.

Η κουμανδαρία είναι γλυκιά και ομοιάζει με το σέρι. Παρασκευάζεται με τον ίδιο τρόπο εδώ και αιώνες στα ίδια 14 κρασοχώρια του νησιού. Οι γηγενείς ποικιλίες σταφυλιών Μαύρο (κόκκινο) και το Ξυνιστέρι (λευκό) μαζεύονται αφήνονται να στεγνώσουν στον ήλιο, έτσι ώστε να ενισχυθεί η περιεκτικότητά τους σε ζάχαρη, γεγονός που δίνει στο ποτό την ιδιαίτερη γεύση του. Οι σταφίδες στη συνέχεια συμπιέζονται και το απόσταγμα συλλέγεται, για να γίνει ακολούθως η ζύμωση σε δεξαμενές ή τεράστια πιθάρια – σαν αυτά που χρησιμοποιούνταν σε περασμένες εποχές.

Καμία επίσκεψη στο νησί δεν είναι πλήρης χωρίς ένα μπουκάλι κουμανδαρίας για να σας συνοδεύσει πίσω στην πατρίδα σας αποτελώντας ένα γλυκό ενθύμιο της ιστορίας του νησιού! 

Ο κυπριακός καφές είναι ένα χαρακτηριστικό στοιχείο του πολιτισμού του νησιού και η ετοιμασία του δυνατού αυτού ροφήματος απαιτεί δεξιοτεχνία, έτσι ώστε να ετοιμαστεί το τέλειο ρόφημα!

Παρασκευάζεται από λεπτά αλεσμένους κόκκους καφέ και απαιτείται μια γεμάτη κουταλιά καφέ για κάθε φλιτζανάκι, προσθήκη νερού και, εάν το επιθυμείτε, ζάχαρη. Τα υλικά στη συνέχεια, «ψήνονται» σ΄ ένα μικρό σκεύος με μια μακριά λαβή, το οποίο ονομάζεται «μπρίκι». Παρά το γεγονός ότι στις μέρες μας μπορείτε να βρείτε πιο σύγχρονα «μπρίκια» – ακόμη και ηλεκτρικά – τα παραδοσιακά μπρίκια κατασκευάζονται από χαλκό και κάθε νοικοκυριό στην Κύπρο έχει τουλάχιστον ένα.

Το κρίσιμο σημείο της προετοιμασίας του κυπριακού καφέ είναι να διασφαλίσετε ότι θα αφαιρέσετε το μπρίκι από τη φωτιά ακριβώς την κατάλληλη στιγμή, πριν βράσει πολύ, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί ότι σχηματίζει μια κρεμώδη επιφάνεια που ονομάζεται «καϊμάκι». Το «καϊμάκι» είναι ιδιαίτερα σημαντικό και αποτελεί ένδειξη ότι ο καφές πέτυχε.

Ο κυπριακός καφές είναι πολύ ισχυρός και σερβίρεται πάντοτε με ένα ποτήρι νερό. Μπορείτε να πιείτε τον καφέ σας  «σκέτο» (χωρίς ζάχαρη), «μέτριο» (ένα κουταλάκι του γλυκού ζάχαρη), ή «γλυκύ» (δυο κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη). Δεν προστίθεται γάλα στον κυπριακό καφέ!

Είναι καλύτερα να απολαύσετε τον καφέ σας σιγά-σιγα, ενώ το παχύ κατακάθι στο κάτω μέρος του φλιτζανιού σας δεν καταναλώνεται. Σύμφωνα με την παράδοση οι μάντεις μπορούν να  «διαβάσουν το φλιτζάνι» και να προβλέψουν το μέλλον σας από τα σχήματα που αφήνει ο ξηρός καφές στα τοιχώματα του φλιτζανιού σας!

Το περίφημο Brandy Sour είναι αναμφισβήτητα το εθνικό κοκτέιλ του νησιού και παρόλο που καταναλώνεται και σ΄ άλλα μέρη του κόσμου, η κυπριακή εκδοχή του είναι μοναδική λόγω του κυπριακού κονιάκ που χρησιμοποιείται και λόγω της ενδιαφέρουσας βασιλικής προέλευσής του!

Σύμφωνα με την ιστορία το ποτό είχε εφευρεθεί στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ειδικά για τον βασιλιά Φαρούκ της Αιγύπτου σ΄ ένα από τα παλαιότερα ξενοδοχεία του νησιού στα βουνά του Τροόδους. Ο βασιλιάς αγαπούσε ιδιαίτερα το κυπριακό κονιάκ, έτσι το προσωπικό του ξενοδοχείου δημιούργησε ένα ποτό χρησιμοποιώντας το κονιάκ, το οποίο έμοιαζε μ΄ ένα αθώο παγωμένο τσάι, έτσι ώστε να μην είναι προφανές ότι ο βασιλιάς απολάμβανε ένα αλκοολούχο ποτό!

Το κοκτέιλ παρασκευάζεται με κυπριακό κονιάκ – το οποίο είναι χαμηλότερης περιεκτικότητας σε αλκοόλ από ότι το Κονιάκ ή Αρμανιάκ – λεμόνια (νωπά ή σκουός), Angostura bitters, αεριούχο νερό (ή λεμονάδα) και πάγο.

Απολαύσετε το κοκτέιλ αυτό κατά τη διάρκεια της επίσκεψής σας στο νησί αλλά και στο σπίτι σας, αγοράζοντας ένα μπουκάλι κυπριακού κονιάκ για να το πάρετε μαζί σας!